Cờ Úp là một trò chơi biến thể của cờ Tướng và rất phổ biến ở Trung Quốc. Cờ Úp có cách chơi luôn luôn biến hóa khôn lường và có những luật lệ bắt buộc riêng. Nếu bạn đang tìm hiểu về môn Cờ Úp thì hãy tham khảo bài viết này, mình sẽ hướng dẫn bạn cách chơi, mẹo chơi Cờ Úp cho người mới bắt đầu. Cùng theo dõi nhé!
Hướng dẫn chơi Cờ Úp
I. Cờ úp là gì? Nguồn gốc trò chơi
Cờ úp còn gọi là cờ Triều Châu, khởi đầu ở Hồng Kông, Trung Quốc. Năm 2000 giải cờ úp đầu tiên trên Thế giới được tổ chức ở Hồng Kông. Vào những năm 90 Cờ úp bắt đầu được chơi, phổ biến ở Sài Gòn và lan ra nhiều thành phố khác sau này.
Cờ úp là gì?
Hiểu một cách đơn giản Cờ Úp là cờ trừ 2 quânTướng mỗi bên, các quân cờ còn lại được úp xuống và xáo trộn ngẫu nhiên, sau đó được sắp xếp theo thế trận của Cờ tướng. Nước đi đầu tiên của cờ úp phải tuân theo luật đi của Cờ Tướng tại vị trí mà nó đang chiếm giữ. Sau nước đi đầu tiên, các quân cờ được lật ra và từ nước thứ hai của quân đó trở đi quân cờ sẽ đi theo luật của cờ tướng.
II. Bộ cờ úp
1. Các quân cờ, cách di chuyển các quân cờ
Mỗi ván cờ phải có đủ 32 quân, chia đều cho mỗi bên gồm 16 quân Đỏ và 16 quân Đen, gồm 7 loại quân (Tướng, Sĩ, Tượng, Xe, Pháo, Mã, Tốt). Ban đầu các quân cờ sẽ được úp xuống và được đảo ngẫu nhiên khi bắt đầu, ngoại trừ quân Tướng.
Bảy loại quân có ký hiệu và cách đi như sau:
Tướng 
Là quân duy nhật được lộ mặt, mỗi nước đi được đi 1 ô vuông ngang hoặc dọc và không được ra khỏi phạm vi “Cung Tướng” (Cung Tướng gồm 4 hình vuông nhỏ được gạch 2 đường chéo). Hai tướng sẽ không được chạm mặt nhau (lộ tướng).
Sĩ 
Đi theo đường chéo từng ô một và có thể vượt sông để ăn Tướng của đối thủ.
Tượng 
Đi chéo 2 ô mỗi nước, ngang hoặc dọc. Nước đi của tượng sẽ không hợp lệ khi có một quân cờ nằm chặn giữa đường đi.
Cũng giống như Sĩ, Tượng được phép sang sông chiến đấu. Tùy vào vị trí lúc được lộ mặt, Tượng chia ra 2 loại: Tượng dùng để chiếu tướng và Tượng dùng để khóa (cấm) tướng.
Xe 
Đi ngang hoặc dọc tùy thích trên bàn cờ miễn là không có quân cờ nào cản trở trên đường đi. Có lẽ vì lối đi hiên ngang này mà quân Xe được coi là quân cờ mạnh nhất trong bàn Cờ Úp.
Pháo 
Có cách di chuyển giống như Xe là đi ngang hoặc dọc miễn sao không có quân cờ nào cản trở.
Điểm chú ý nhất ở Pháo là khi muốn ăn một quân cờ bắt buộc giữa Pháo và quân cờ Pháo muốn ăn phải có thêm 1 quân cờ khác. Pháo chơi tốt nhất ở thời điểm trung cuộc.
Mã 
Đi ngang 2 ô và đi dọc một ô (hoặc đi dọc 2 ô và đi ngang một ô). Nếu có quân cờ khác cạnh đương đi thì Mã không thể đi được nước đi đó.
Tốt 
Đi mỗi nước một ô. Nếu Tốt chưa qua sông thì chỉ được đi thẳng tiến không được đi lùi. Khi đã vượt qua sông có thể đi ngang hoặc đi thẳng tiến, mỗi nước một ô.
Tốt thường dùng để ăn quân úp hoặc giải cứu quân bị “cấm”
2. Bàn cờ úp
Bàn cờ úp được chơi trên bàn cờ Tướng gồm 9 hàng dọc và 10 hàng ngang cắt nhau tạo thành 90 điểm. Trên bàn cờ có hai vị trí đặc biệt là “Sông” và “Cung Tướng”:
Sông: là 1 khoảng trống nằm ngang chia cắt hai bên thành hai phần bằng nhau.
Cung Tướng: mỗi bên có 1 Cung Tướng hợp thành từ 4 hình vuông, trong 4 ô này có vẽ hai đường chéo hình chữ X. Cung Tướng nằm ở vị trí trung tâm phía dưới cùng về phía người chơi.
Bàn Cờ Úp
3. Cách sắp xếp bàn cờ úp
Các quân cờ được lật úp xuống và xếp ngẫu nhiên theo cách xếp trên bàn Cờ Tướng ngoại trừ 2 quân Tướng được lật ngửa. Cách xếp như sau:
- Hàng cuối cùng phía phía người chơi (tuyến đáy) sẽ đặt 9 quân ( 1 quân tướng ở giữa mỗi bên của quân tướng sẽ đặt 4 quân cờ úp – vị trí quân Sĩ).
- Hàng thứ 3 (tuyến Pháo) đặt 2 quân cờ – vị trí quân Pháo
- Hàng thứ 4 (tuyến Tốt) đặt 5 quân cờ mỗi quân cách nhau 1 ô.
Cách xếp bộ Cờ Úp
III. Cách chơi cờ úp
1. Cách giành chiến thắng
Mục tiêu giành chiến thắng của người chơi là ăn được quân Tướng đối phương.
2. Cách đánh cờ
Mỗi bên người chơi sẽ nhận một bên 16 quân (Đỏ hoặc Đen). Người chơi sắp xếp bàn cờ ban đầu như hướng dẫn ở trên. Hai bên sẽ quyết định người đi trước.
- Nước đi đầu tiên
Bên người chơi đi trước di chuyển 1 quân cờ. Nước đi đầu tiên này, các quân cờ đang úp phải di chuyển tuân thủ theo vị trí mà mà nó đang chiếm giữ.
Ví dụ: Quân cờ úp đang nằm ở vị trí bên cạnh quân Tướng là vị trí vốn có của quân Sĩ trên bàn cờ Tướng, do đó nước đầu tiên nó phải tuân theo cách di chuyển của quân Sĩ.
- Sau khi đi nước đi đầu tiên một quân Cờ úp
Quân đó sẽ được lật ngửa lên để xem thực tế quân đó là quân gì trong bộ cờ. Từ đó trở về cuối trận, quân này sẽ di chuyển theo đúng luật di chuyển vốn có của nó.
Ví dụ: Quân cờ úp đang nằm ở vị trí bên cạnh quân Tướng là vị trí vốn có của quân Sĩ ban đầu chưa lật thì sẽ đi theo cách di chuyển của quân Sĩ. Sau nước đi đầu tiến đó quân cờ đó sẽ được lật lên nếu nó là quân Pháo thì kể từ khi lật lên đến cuối trận quân đó sẽ đi theo cách di chuyển của quân Pháo.
3. Ngoại lệ trong di chuyển quân cờ úp
Cờ úp có một số ngoại lệ trong việc di chuyển như sau:
- Quân Sĩ không bị giới hạn trong cấm cung mà có thể đi khắp bàn cờ theo luật đi chéo của nó.
- Quân Tượng không bị giới hạn bên phần lãnh thổ nhà mà có thể đi sang lãnh thổ đối phương.
III. Mẹo chơi cờ úp
Mẹo chơi cờ úp
- Ưu tiên mở quân hàng trên (tuyến Tốt), sau đó mới đến hàng dưới. Chú ý khống chế quân Úp đối phương (khống quân, không cho mở quân) rất quan trọng, không tùy tiện ăn quân nằm ở vị trí đã bị “cấm” – “quân chết”.
- Nếu bị cấm úp, có thời cơ thì hi sinh quân nhỏ (Tốt, Sĩ, Tượng, Pháo, Mã) để cứu úp (đặc biệt cứu Xe).
- Hai quân Xe “úp” dùng để phòng thủ,thông thường sử dụng ở giai đoạn cờ tàn hoặc lúc cấp bách.
- Hai quân Pháo “úp” cũng vậy, không nên tùy tiện sử dụng ngay nếu như chưa đến thời cơ để tấn công vì đôi Pháo này có tác dụng phòng thủ chắc chắn. Khi mở Pháo giả thì phải tính toán khả năng xác xuất là quân gì, đôi khi cũng là cảm nhận (kết quân), nếu đắc ý thì sẽ rất có lợi cho việc tấn công đối phương.
Vì các quân cờ bị lật úp và là 1 biến thể của cờ Tướng nên bạn nhất định phải có tư duy, suy luận cao mới có thể chơi tốt Cờ Úp. Hy vọng với những chia sẻ trên bạn sẽ biết được cách chơi Cờ Úp. Chúc các bạn thành công!
